In de winter klagen veel mensen over koude vingers, maar bij sommige mensen lijkt het alsof hun vingers levenloos worden. Dit fenomeen wordt veroorzaakt door het Raynaud-syndroom. Wat houdt dit precies in, en wat kun je eraan doen?
Koude handen en voeten zijn in de winter niet vreemd, maar wanneer je vingers wit worden, gevoelloos aanvoelen of zelfs pijn doen, kan er meer aan de hand zijn. Het Raynaud-syndroom zorgt ervoor dat de bloedtoevoer naar je vingers of tenen wordt onderbroken, zelfs bij lichte kou. Dit kan al gebeuren door iets simpels als het openen van de koelkast of een koude bries. Hierdoor verliezen de vingers tijdelijk hun kleur en lijken ze levenloos.
Het Raynaud-syndroom in de winter
In de zomer kun je koude situaties vaak vermijden, maar de winter vormt een grotere uitdaging voor mensen met het Raynaud-syndroom. De kou is overal en kan ervoor zorgen dat de klachten meerdere keren per dag opspelen. Dit is vooral vervelend wanneer het gepaard gaat met pijn.
De oorzaak van het syndroom is een overreactie van de zenuwen op kou. Een kleine kramp in de bloedvaten kan de bloedstroom stilleggen, waardoor de vingers wit worden. Zodra het bloed weer begint te stromen, krijgen de vingers eerst een blauwe kleur, gevolgd door roodheid door de verhoogde bloedtoevoer. Een aanval duurt meestal niet langer dan 30 minuten, maar hoe vaker je aan kou wordt blootgesteld, hoe heftiger de reacties kunnen zijn.
Er zijn twee vormen van het Raynaud-syndroom, die elk een andere impact op het lichaam hebben.
Primair Raynaud-syndroom
Bij het primaire syndroom treden de symptomen aan beide handen en soms ook aan de voeten op. Hoewel de klachten onaangenaam zijn, leiden ze niet tot blijvende schade.
De exacte oorzaak van deze vorm is niet bekend, maar jonge vrouwen met een lage bloeddruk lijken er vaker last van te hebben. Bij veel mensen nemen de klachten af naarmate ze ouder worden.
Secundair Raynaud-syndroom
Het secundaire syndroom is ernstiger en treft meestal slechts één hand. Het kan leiden tot chronische pijn, weefselschade of blijvende vaatziekten. Mensen die met trillende machines werken, zoals een pneumatische boor, hebben een verhoogd risico op deze vorm. Ook sommige medicijnen, zoals bètablokkers of de anticonceptiepil, kunnen de kans vergroten.
Vaak ligt een andere ziekte ten grondslag aan het secundaire syndroom, zoals reuma, bindweefselaandoeningen of neurologische aandoeningen zoals multiple sclerose of zenuwschade. Het is belangrijk om deze onderliggende oorzaak te achterhalen.
Wat kun je doen tegen koude vingers?
Hoewel medicijnen beschikbaar zijn om pijn en gevoelloosheid te verminderen, raden artsen bij het primaire Raynaud-syndroom meestal een behandeling zonder medicatie aan. Regelmatig bewegen en warme handschoenen en sokken dragen kan helpen de klachten te verminderen. Ontspanningstechnieken, zoals meditatie en ademhalingsoefeningen, kunnen ook effectief zijn, omdat ze stress en angst verminderen. Vermijd roken en activiteiten die je handen zwaar belasten, omdat deze de klachten kunnen verergeren.
Bij aanhoudende klachten of bij de secundaire vorm is het belangrijk om een arts te raadplegen. De behandeling richt zich in dat geval op de onderliggende ziekte.
Met goede voorzorgsmaatregelen, zoals warme kleding en een actieve levensstijl, kun je de winter beter doorkomen, zelfs als je het Raynaud-syndroom hebt. Merk je echter dat je handen of voeten tekenen van deze aandoening vertonen, dan is een bezoek aan de dokter altijd verstandig. Alleen een arts kan vaststellen wat de precieze oorzaak van je klachten is.
